کارکرد از دست‌ رفته‌ی تاریخ علم در آموزش فیزیک: تحلیلی بر ساختار کتاب‌های درسی فیزیک
کد مقاله : 1049-HAF6 (R1)
نویسندگان
یاسر احمدی *
گروه آموزش فیزیک، دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
در آموزش فیزیک، تاریخ علم می‌تواند فرایند شکل‌گیری دانش و مسیر تحول مفاهیم علمی را به دانش‌آموزان نشان دهد و درک عمیق‌تر از ماهیت علم، تفکر انتقادی و فهم مفهومی را تقویت کند. پژوهش حاضر با هدف تحلیل جایگاه تاریخ علم در کتاب‌های درسی فیزیک ایران و بررسی کارکرد آموزشی آن، با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی و چارچوب مفهومی متیوس انجام شد. جامعه پژوهش شامل کتاب‌های درسی فیزیک دوره دوم متوسطه بود و واحد تحلیل، بخش‌های دارای محتوای تاریخی متون کتاب‌ها بود. یافته‌ها نشان داد که تاریخ علم در این کتاب‌ها حضور محدود، نمادین و عمدتاً در قالب زندگی‌نامه دانشمندان دارد، در حالی که سیر تحول مفاهیم، زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی علم و رویکردهای آموزشی مرتبط با تاریخ علم تقریباً غایب هستند. این وضعیت موجب شده است دانش‌آموزان علم را به عنوان دانشی ثابت و ایستا بیاموزند و فرصت‌های آموزش مفهومی و تقویت تفکر انتقادی از میان رفته باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بازطراحی محتوای کتاب‌ها، تلفیق روایت‌های تاریخی با مفاهیم علمی و آموزش معلمان، ضروری است.
کلیدواژه ها
تاریخ علم، آموزش فیزیک، چارچوب متیوس، سیر تحول مفاهیم، روایت تاریخی.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی