پژوهش‌های معلم‌محور و تکوین هویت معلم‌ـ ‌پژوهشگر دربستر پژوهش عملی
کد مقاله : 1082-HAF6 (R2)
نویسندگان
حسام حبیبی کیا1، فرشته حیدری *2
1دانشجوی رشته آمزش ابتدایی دانشگاه شهید رجایی، کرمانشاه، ایران
2دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه کردستانف سنندج، ایران
چکیده مقاله
یکی از چالش‌های بنیادین آموزش معاصر، تداوم شکاف میان تولید دانش دانشگاهی و عمل آموزشی در کلاس درس است؛ شکافی که معلمان را در جایگاه مصرف‌کنندگان دانش قرار داده و مانع مشارکت آن‌ها در تولید معرفت آموزشی می‌شود. این پژوهش با هدف تبیین نقش پژوهش‌های معلم‌محور در تکوین هویت معلم‌ـ‌پژوهشگر و بررسی فرایندهای فردی و زمینه‌ای مؤثر بر شکل‌گیری این هویت، در چارچوب رویکرد پژوهش روایی انجام شده است. بر مبنای ادبیات موجود، پژوهش عمل به‌عنوان رویکردی تأمل‌محور و اقدام‌محور، امکان ادغام دانش نظری با تجربه زیسته در کلاس درس را فراهم کرده و زمینۀ بازاندیشی و اصلاح مستمر عمل را فراهم می‌سازد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که هویت معلم‌ـ‌پژوهشگر پدیده‌ای تدریجی، پویا و چندوجهی است که در تعامل میان سه ساحت اصلی شکل می‌گیرد: (۱) عوامل فردی شامل انگیزه، خودکارآمدی پژوهشی، و مهارت‌های تحلیل و تفکر انتقادی؛ (۲) تعاملات اجتماعی همچون مشارکت در جوامع یادگیری و شبکه‌های علمی؛ و (۳) عوامل نهادی شامل حمایت سازمانی، فرهنگ مدرسه و فرصت‌های توسعه حرفه‌ای. نتایج بیانگر آن است که پژوهش عمل، علاوه بر بهبود کیفیت تدریس، سازوکاری برای بازروایی تجربه و شکل‌دهی روایت حرفه‌ای معلمان فراهم نموده و مسیر تبدیل آنان به کنشگران معرفتی را هموار می‌سازد. بر این اساس، تقویت سیاست‌های مدرسه‌محور در حمایت از پژوهش معلمان، شرطی اساسی برای پایداری هویت پژوهشگرانه و ارتقای کیفیت آموزش است.
کلیدواژه ها
پژوهش‌های معلم محور، هویت معلم- پژوهشگر، پژوهش عملی، توسعه حرفه‌ای معلمان
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر