سراب: تصویری در سطح زمین ،نه بازتابی در هوا ،بازنگری فیزیکی و پیامدهای آن
کد مقاله : 1122-HAF6 (R1)
نویسندگان
مهدی خدایار *، محمد یگانه
وزارت آموزش و پرورش
چکیده مقاله
پدیدة سراب از دیرباز به‌عنوان یکی از جذاب‌ترین پدیده‌های نوری در فیزیک مطرح بوده است. متون آموزشی رایج، سراب را براساس شکست نور و بازتاب کلی در لایه‌های هوا با گرادیان دمایی تبیین می‌کنند. با این حال، پژوهش‌های دکتر محمدتقی توسلی نشان می‌دهد که سراب، تصویری از جسم واقعی در سطح زمین صاف است که تنها در زوایای تماس بسیار کوچک (نزدیک به افق) به دلیل برگشت قابل‌توجه نور همدوس از سطوح ناهموار، قابل مشاهده است. در این مقاله، ضمن مروری بر توصیف کلاسیک سراب، رویکرد نوین دکتر توسلی به‌صورت شهودی و آموزشی بررسی می‌شود. همچنین، آزمایش‌های ساده‌ای پیشنهاد می‌شود که در کلاس‌های فیزیک می‌توانند به درک عمیق‌تر دانش‌آموزان از ماهیت موجی نور و پدیدة سراب کمک کنند. این رویکرد نه‌تنها پایه‌های مفهومی فیزیک موج را تقویت می‌کند، بلکه فرصتی برای بازنگری انتقادی در آموزش پدیده‌های نوری فراهم می‌آورد. گنجاندن این دستاورد علمی بومی در برنامه‌های درسی، علاوه بر تصحیح مفهومی، هویت علمیِ ملی دانش‌آموزان را پرورش داده و غرور آنان را در جهت اعتماد به دانش تولیدشده در کشور هدایت می‌کند.
کلیدواژه ها
سراب ـ تشکیل تصویر در سطوح ناهموار ـ همدوسی نورـ زاویه آستانه ـ آموزش فیزیک
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر