تحلیل محتوای کتاب درسی فیزیک پایه ی دوازدهم رشته ی ریاضی و فیزیک بر مبنای الگوی آموزش خلاقیت پلسک
کد مقاله : 1141-HAF6
نویسندگان
سجاد یگانه جو *1، فاطمه اربابی فر2، فاطمه اصغری2
1وزارت اموزش و پرورش
2هیات علمی دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
کتاب‌های درسی به‌عنوان اصلی‌ترین رسانه آموزشی، نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری تجربیات یادگیری و پرورش قابلیت‌های ذهنی دانش‌آموزان ایفا می‌کنند. این پژوهش با هدف تحلیل میزان توجّه به مؤلّفه‌های خلاقیت در کتاب فیزیک پایه دوازدهم رشته ریاضی-فیزیک (چاپ ۱۴۰۳) بر اساس الگوی سه‌بعدی پلسک (شامل اصول: توجّه، گریز و تحرّک) انجام شد. این مطالعه به روش ترکیبی (تحلیل محتوای کمی و پیمایش کیفی) اجرا گردید. داده‌ها از طریق دو ابزار جمع‌آوری شد: «فرمول ضریب درگیری ویلیام رومی» برای سنجش فعّالیت‌پذیری محتوا، «چک‌لیست محقق‌ساخته استاندارد شده بر اساس اصول پلسک»؛ یافته‌های کمّی نشان داد که ضریب درگیری برای متن کتاب (51/0) و تصاویر (14/0) در محدوده غیرفعال قرار دارد، در حالی که این ضریب برای تمرین‌های پایان فصل (89/6) بسیار فعال ارزیابی شد. همچنین، میزان توجّه به اصول پلسک در بخش‌های مختلف کتاب نامتوازن بود؛ به‌گونه‌ای که اصل «توجّه» در تصاویر (۷۹٪) بیش‌ترین و اصل «تحرّک» در تصاویر (۰٪) و تمرین‌ها (۵٪) کم‌ترین سهم را داشت. در نتیجه، می‌توان گفت کتاب فیزیک دوازدهم برای ایفای نقش مؤثر در پرورش خلاقیت، نیازمند بازنگری اساسی در ساختار، محتوا و طراحی آموزشی است.
کلیدواژه ها
تحلیل محتوای ترکیبی، کتاب فیزیک دوازدهم، پرورش خلاقیت، مدل پلسک.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی