بررسی علمی اهله‌ی ماه و تاثیرات آن بر سیاره زمین با تکیه بر طراحی واحد آموزشی با رویکرد STSE
کد مقاله : 1154-HAF6 (R1)
نویسندگان
مهدی منافی زینجناب *1، محمد قاسم نژند2
1گروه آموزش علوم تربیتی- دانشگاه فرهنگیان
2گروه آموزش فیزیک - دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
ماه به‌عنوان نزدیک‌ترین همسایه زمین و مهم‌ترین جرم آسمانی قابل مشاهده برای انسان، نقشی بنیادی در شکل‌دهی نظام‌های تقویمی، فرهنگی، علمی و زیست‌محیطی بشر داشته است. چرخه فازی ماه که از تعامل هندسی سامانه سه‌جسمی ماه–زمین–خورشید حاصل می‌شود، اساس گاه‌شماری قمری را در تمدن‌های کهن و ساختارهای فرهنگی و مذهبی جوامع مختلف تشکیل داده است. این مقاله با رویکردی نجومی–تحلیلی و آموزشی، به بررسی دقیق فازهای ماه، مفاهیم زاویه فازی، الونگیشن، تربیع، تثلیث، مقارنه و مقابله می‌پردازد و نقش آنها را در تعیین ماه‌های قمری، رؤیت‌پذیری هلال و محاسبات رصدی تبیین می‌کند. افزون بر این، به پیدایش و تکامل تقویم‌های قمری در تمدن‌های بین‌النهرین، مصر، چین، ایران و شکل‌گیری تقویم هجری قمری پرداخته می‌شود.در بخش دیگر مقاله، انواع گاه‌شماری قمری، قمری–خورشیدی و حسابی معرفی شده و چالش‌های اجرایی آنها بررسی می‌شود. مفاهیمی چون حرکت انتقالی ماه، قفل گرانشی، حضیض، اوج، ابرماه و میکروماه نیز با تکیه بر داده‌های نجومی تحلیل شده‌اند. از منظر آموزشی، مقاله نشان می‌دهد که پدیده‌های مربوط به ماه، به‌ویژه چرخه اهله، فرصت ارزشمندی برای طراحی واحدهای یاددهی–یادگیری مبتنی بر رویکرد STSE فراهم می‌کنند؛ رویکردی که در آن ارتباط میان علم، تاریخ، فناوری، فرهنگ و محیط‌زیست به‌صورت هم‌زمان مورد توجه قرار می‌گیرد. یافته‌ها بیانگر آن است که استفاده از پدیده‌های طبیعی ماه با طراحی این واحد آموزشی در آموزش علوم می‌تواند به افزایش درک مفهومی، ارتقای سواد نجومی، تقویت تفکر انتقادی و پیوند تجربه‌های شخصی یادگیرندگان با مفاهیم علمی بینجامد.
کلیدواژه ها
فازهای ماه، تقویم قمری، تربیع، مقارنه، ابرماه، گره مداری.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر