بررسی ومطالعه کژفهمی‌های رایج دانش‌آموزان دبیرستانی در مورد سقوط آزاد
کد مقاله : 1225-HAF6 (R1)
نویسندگان
مهدی طاهری مورکانی *
دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
مفهوم سقوط آزاد یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث در آموزش فیزیک است، زیرا تجربه‌های روزمره دانش‌آموزان اغلب با مدل علمیِ پذیرفته‌شده در فیزیک سازگار نیست. بسیاری از دانش‌آموزان بر اساس مشاهده‌های حسی، باور دارند که «اجسام سنگین‌تر سریع‌تر سقوط می‌کنند» و این برداشت را به‌صورت یک الگوی ذهنی پایدار به کار می‌گیرند. هدف این پژوهش بررسی این کژفهمی و تحلیل نحوه تغییر آن در پی یک مداخله آموزشی مبتنی بر آزمایش‌های گالیله و ایجاد ناهمخوانی شناختی بود. پژوهش با رویکرد کیفی و در قالب مطالعه طولی چندموردی انجام شد و داده‌ها از طریق مصاحبه، مشاهده، گفت‌وگوهای کلاسی، نقشه‌های مفهومی و تحلیل پاسخ‌های دانش‌آموزان گردآوری گردید. نتایج نشان داد که الگوی ذهنی اولیه دانش‌آموزان درباره سقوط آزاد بسیار مقاوم است و مشاهده آزمایش به‌تنهایی برای اصلاح آن کافی نیست. تغییر مفهومی زمانی آغاز شد که آزمایش‌ها با گفت‌وگوی هدایت‌شده معلم، تحلیل استدلال‌ها و بازسازی فعالانه مدل ذهنی همراه گشت. در پایان، دانش‌آموزان توانستند نقش واقعی مقاومت هوا و بی‌تأثیری جرم را در سقوط آزاد درک کرده و مدل علمی را در موقعیت‌های جدید به کار گیرند. این یافته‌ها اهمیت گفت‌وگوی تحلیلی، فعالیت‌های تضادآفرین و توجه به الگوهای ذهنی دانش‌آموزان را در آموزش مفاهیم پایه فیزیک برجسته می‌سازد.
کلیدواژه ها
سقوط آزاد، کژفهمی دانش‌آموزان، مدل ذهنی، تغییر مفهومی، آزمایش گالیله، آموزش فیزیک
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر