چگونکی پیدایش و تغییر نظریه ها: از مفاهیم کلاسیک تا مکانیک کوانتوم
کد مقاله : 1259-HAF6
نویسندگان
حدیث قلی پور یزدیان *، سمیه کیانی
گروه آموزش فیزیک، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.
چکیده مقاله
پیدایش و تغییر نظریه‌ها در تاریخ علم فرآیندی تدریجی، پویا و گاه همراه با گسست‌های بنیادین بوده است. نظریه‌ها نه به عنوان مجموعه‌ای ثابت از گزاره‌ها، بلکه به عنوان ساختارهایی تحول‌پذیر شناخته می‌شوند که در پاسخ به پرسش‌های نو، شواهد تازه و نارسایی‌های مدل‌های پیشین شکل می‌گیرند. در این پژوهش، روند تکوین نظریه‌ها از دیدگاه تاریخی و فلسفی بررسی شده و نحوه‌ی تحول مفاهیم از دوران فیزیک کلاسیک تا ظهور مکانیک کوانتوم تحلیل می‌شود. گذار از دیدگاه‌های خطی، قطعی و پیوستهٔ علم کلاسیک به نگرش احتمالاتی، غیرقطعی و ناپیوستهٔ کوانتومی نشان می‌دهد که تغییر نظریه‌ها نتیجهٔ انباشتی ساده از داده‌ها نیست، بلکه دگرگونی در چارچوب‌های مفهومی است که دانشمندان در آن به مشاهده، تحلیل و تبیین پدیده‌ها می‌پردازند. مطالعهٔ صورت‌گرفته بیان می‌کند که تغییرات نظری نه تنها محصول کشف‌های تجربی، بلکه نتیجهٔ بازنگری‌های مفهومی و بازتعریف‌های بنیادی در مفاهیم زمان، فضا، ماده و انرژی است. یافته‌ها نشان می‌دهد که نظریه‌ها در تعامل میان مشاهده و تفسیر رشد می‌کنند و هیچ چارچوب علمی‌ای مصون از بازسازی نیست. این پژوهش با تمرکز بر مسیر گذار از علم کلاسیک به مکانیک کوانتوم، به اهمیت نقش پارادایم‌های مسلط در هدایت یا محدودکردن فرایند نظری‌سازی اشاره کرده و ضرورت توسعهٔ مدل‌های منعطف‌تر و چندلایه را برجسته می‌سازد.
کلیدواژه ها
تحول نظریه ها، فیزیک کلاسیک، مکانیک کوانتوم، تغییر پارادایم
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر