تحلیل عمیق تصورات نادرست دانش‌آموزان در مفاهیم سینماتیک با استفاده از آزمون تشخیصی چهارسطحی و مؤلفه‌های فراشناختی اطمینان و تمایز اطمینان
کد مقاله : 1278-HAF6
نویسندگان
سمیرا بهرامی *1، زینب موسی پور2
1عضو هیات علمی دانشگاه فرهنگیان استان تهران
2دانشجوی کارشناسی ارشد گروه آموزش فیزیک دانشگاه فرهنگیان تهران
چکیده مقاله
هدف این پژوهش، تحلیل عمیق تصورات نادرست دانش‌آموزان پایه دوازدهم در درک مفاهیم سینماتیک از طریق تفسیر نمودارهای مکان-زمان، سرعت-زمان و شتاب-زمان با بهره‌گیری از آزمون تشخیصی چهارسطحی بود. این آزمون همزمان صحت پاسخ محتوایی (لایه ۱)، سطح اطمینان (لایه ۲ و ۴) و صحت استدلال علمی (لایه ۳) را می‌سنجد و پاسخ‌ها را در چهار سطح درک مفهومی A (درک علمی)، B (مثبت کاذب)، C (تصور غلط اصیل) و D (کمبود دانش) طبقه‌بندی می‌کند. جامعه پژوهش شامل دانش‌آموزان پایه دوازدهم شهرستان ورامین از توابع استان تهران در سال تحصیلی ۱۴۰5–۱۴۰4 و نمونه شامل 17 دانش‌آموز (دختر) بود که به روش هدفمند انتخاب شدند. ابزار پژوهش، آزمون چهارسطحی شامل ۲۶ سوال با چهار لایه (پاسخ، اطمینان به پاسخ، استدلال، اطمینان به استدلال) بود. نتایج تحلیل ۲۶ سؤال در نمونه‌ای ۱۷ نفره نشان داد که در بیش از ۵۳ درصد سؤالات (۱۴ سؤال)، سطح غالب C (تصور غلط اصیل با اطمینان بالا) است. مقاوم‌ترین تصورات نادرست در تفسیر شیب نمودارها (مشتق لحظه‌ای) مشاهده شد؛ به‌ویژه در استخراج سرعت لحظه‌ای از شیب نمودار x-t (سوال 5: 100 درصد سطح C یا D، بدون هیچ درک علمی) و شتاب از شیب نمودار v−t (سوالات 6 و ۷). تحلیل فراشناختی نیز تفاوت معناداری را آشکار کرد: میانگین اطمینان به پاسخ محتوایی (2.61 CF =) بالاتر از اطمینان به استدلال (۲.۴۰ CF =) بود، اما ضریب تمایز اطمینان در لایه استدلال (1.10= CQD، عالی) به‌طور چشمگیری قوی‌تر از لایه پاسخ (۰.۲۹ CDQ =، بسیار ضعیف) بود.
کلیدواژه ها
سینماتیک، نمودارهای حرکت، تصورات نادرست اصیل، آزمون چهارسطحی، تحلیل فراشناختی، تفسیر شیب
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی